Sứ mệnh của nghệ sỹ

Bạn thân mến!

Khi tôi gọi bạn là bạn, nghĩa là giữa tôi và bạn có một sự đồng cảm sâu sắc. Đồng cảm vì chúng ta sinh ra đã lỡ đa mang trong mình dòng máu nghệ sỹ tính. Cái dòng máu này khiến chúng ta tự mặc định mình khác mọi người, từ cách sống cho đến cách nhìn cuộc sống, từ cách cảm thụ cuộc sống đến cách diễn đạt nhận thức cuộc sống cho người khác hiểu... Chúng ta là những kẻ khác người.

Những người bình thường, tôi tạm gọi thế, cuộc sống của họ thật nhẹ nhàng, thật bình yên. Có khi chỉ là một công việc tạp vụ với số lương đủ sống qua ngày, có khi phải kiếm thật nhiều tiền, có khi muốn tất cả thiên hạ phải biết đến mình... Nhưng dù mong ước của họ có như thế nào đi chăng nữa, cái đích cuối cùng của họ vẫn là bình yên, vẫn là hạnh phúc.

Còn chúng ta thì sao? Chúng ta mong hạnh phúc không?? Có, chúng ta cũng như họ, cũng mong có được bình yên, có được hạnh phúc. Nhưng thứ hạnh phúc của chúng ta không phải là thứ hạnh phúc của sự bình yên, cũng chẳng phải là hạnh phúc của sự đạt được. Hạnh phúc của chúng ta chỉ là... khi nào cái chết gõ cửa, ta mới chợt nhận ra rằng ta đã từng có hạnh phúc.

Bạn ạ!

Là một người mang trong mình dòng máu nghệ sỹ, chất liệu duy nhất để sáng tạo là đau thương. Không có đau thương, hoặc họ sẽ chết, hoặc họ sẽ cố tình tạo ra đau thương. Van Gogh đã chẳng phải tự cắt tai của mình chỉ để tự họa cho hình ảnh của mình một cách chân thực nhất đấy sao?! Và còn rất nhiều, rất nhiều nữa những nghệ sỹ tự cổ chí kim... dường như chưa bao giờ họ chịu sống trong cảnh bình yên cả. Đau thương là một khoái cảm - đó là số phận của chúng ta - bạn tôi ạ.

Là một người mang trong mình dòng máu nghệ sỹ, trái tim họ mong manh lắm. Một chiếc lá rơi khi chiều về, một dòng sông lặng lẽ trôi, một cánh bèo thất lạc giữa dòng đời... Tất cả đều khiến cho cái tâm hồn vốn đã mong manh của họ thêm phần yếu đuối. Chẳng phải tìm cảm hứng từ đâu xa lạ cả, mọi thứ vốn có sẵn trong tâm mình. Chỉ nhẹ nhàng buông mình chạy theo mọi thứ vô thường của cuộc sống, là ngay lập tức tâm hồn chúng ta cũng vô thường theo ngay. Vui đấy, buồn đấy, khóc đấy, đớn đau đấy... Tâm hồn chúng ta là tấm gương phản chiếu thực tại một cách ngay lập tức.

Là một người mang trong mình dòng máu nghệ sỹ, trái tim chúng ta không chỉ mong manh, mà còn nhấn mạnh hơi quá những gì chúng ta cảm thụ được. Một giọt nước mắt rơi khẽ, ta cũng đã tưởng đến cả trời đau khổ. Một giọt máu xước trên tay, ta cũng vội nghĩ đến tang tóc chia lìa... Con tim của nghệ sỹ yếu ớt như tơ trời mà nỗi buồn thì thường trực trên ánh mắt. Chúng ta hấp thụ nỗi buồn nhân thế, phóng chiếu nó bằng xúc cảm bi thương... vậy mà dẫu có con đường đi ra khỏi hố đau tuyệt vọng, chúng ta cũng kiên quyết chối từ.

Bạn ơi!

Ai trong chúng ta cũng có nỗi buồn hết. Nỗi buồn của thiên hạ cũng là nỗi buồn của chúng ta. Nhưng với người bình thường, họ khóc một trận đã đời là mọi thứ sẽ bình yên trở lại. Họ cố gắng thoát khỏi nỗi buồn bằng rất nhiều cách thức khác nhau, vì họ sợ buồn đau, họ mệt mỏi với buồn đau. Còn chúng ta, cũng đau buồn như họ, nhưng chúng ta lại không chịu thoát ra khỏi nó. Chúng ta chìm đắm trong nó. Chúng ta thăng hoa trong nó. Chúng ta thích thú tận hưởng nỗi buồn như là một trò chơi đầy thú vị mà cuộc đời này ban tặng. Và vì thế, sống chung với nỗi buồn, có lẽ chẳng là gì ghê gớm với những người nghệ sỹ cả.

Ai trong chúng ta cũng phải đối mặt với những hoàn cảnh sống như nhau. Tôi cũng như bạn, bạn cũng như những người khác, người khác cũng như tôi. Hoàn cảnh là như nhau với tất cả mọi người. Nhưng với người bình thường, họ chấp nhận nó như là điều tất nhiên phải thế, nếu cần thay đổi, họ sẽ tính toán thiệt hơn và khả dĩ có thể thực hiện được, nên ước mơ của họ dễ dàng khiến họ toại ý. Còn chúng ta thì sao? Chúng ta bay cao và bay xa quá. Ước mơ của chúng ta hoàn hảo và lý tưởng quá. Và vì tổng hợp quá nhiều thứ "quá" như vậy nên ước mơ mãi chỉ là ước mơ. Những ước mơ không bao giờ thực hiện được. Và vì thế mà chúng ta khổ. Chúng ta không chấp nhận hiện thực cũng như hoàn cảnh đang vây bủa lấy ta, nhưng ước mơ của chúng ta lại chẳng có con đường nào để đi đến đích. Và vì thế mà chúng ta cứ sống chênh vênh mãi như thế, cứ sống bất định mãi như thế... 

Ai trong chúng ta cũng cần giao tiếp với tự nhiên, với xã hội, với tha nhân. Ta không thể sống câm lặng từ khi sinh ra cho đến khi chết đi. Sự giao tiếp giữa người với người có thể qua ánh mắt, qua nụ cười, qua lời nói... đôi khi chỉ là tụ tập ăn uống nhậu nhẹt là mọi người đã đủ cảm nhận được sợi dây liên kết giữa họ với mọi người. Còn chúng ta thì sao? Ôi, thương thay cho những số phận thất lạc, chúng ta chẳng bao giờ coi tất cả những cái đó là kênh giao tiếp đích thực cả. Gặp gỡ, nói năng, cười cợt... đều chỉ là những vở kịch mà chúng ta đóng cho người khác xem. Còn với chúng ta, ngôn ngữ hội thoại bất lực trong việc diễn đạt nội tâm, chúng ta thả hồn vào thơ ca và âm nhạc, chúng ta thả hồn vào màu sắc và hình khối... Chúng ta coi đó mới là điều mà chúng ta muốn giao tiếp với mọi người. Nhưng, bao nhiêu người cảm thụ được nó? bao nhiêu người hiểu được tiếng nói của nó?... Cứ thế, chúng ta như đang chất chứa trong mình một quả bom chờ được kích hoạt, mà chìa khóa mở nó thì luôn lạc lõng giữa cuộc đời. Những chất chứa nội tâm cần được phóng thích mà lớp tường che dấu nó quá dày, chúng ta đành tự mình vật vã, đành tự mình đấu tranh, đành tự mình cảm thụ...

Bạn thân của tôi!

Bạn đang khóc... Và tôi chúc mừng bạn. Bạn khóc được là tốt. Và nếu nỗi đau trong bạn quá lớn đến mức không thể khóc được, tôi cũng xin chúc mừng bạn. Vì tôi cũng như bạn, và vì tôi cũng tin rằng, nỗi đau ấy, sự cô đơn ấy... chính là chất liệu tuyệt vời nhất để bạn được thăng hoa trong những tác phẩm của mình. Hãy tận hưởng nỗi đau ấy đi, nó lạnh lẽo lắm, nhưng nó cũng ngọt ngào lắm.

Bạn đang đau... Và tôi chúc mừng bạn. Số phận của chúng ta đã được quy định như thế rồi. Hãy chấp nhận nỗi đau, hãy tư duy về nỗi đau, hãy nhận diện về nỗi đau mà bạn đang trải nghiệm, hãy vật vã đấu tranh cùng nó... và hãy phóng thích nó ra qua bàn tay tài hoa của bạn, qua màu sắc và âm thanh, qua ánh sáng và ngôn từ... Sẽ không ai hiểu được bạn đâu, bây giờ và sau này cũng thế, nhưng những sáng tạo ấy sẽ cứu chuộc bạn, sẽ giúp bạn tái sinh. Hãy thể hiện và sáng tạo nỗi đau của bạn đi, tôi đồng hành cùng bạn.

Tôi không biết nói gì hơn, ngoài việc nghe bạn kể, nhìn bạn khóc

Vì sứ mệnh của chúng ta là đón nhận và thể hiện tất cả nỗi đau mà loài người đang đối mặt

Vậy thì hãy viết lên thành bài thơ, ca lên thành bài hát, vẽ lên thành bức tranh...

Tác phẩm sẽ cứu chuộc ta, và đồng thời sẽ cứu chuộc cả nhân loại

Thân tặng một nghệ sỹ tính

(8/18/15)